Dzień Wolności i Solidarności w Jaśle. Poświęcenie Izby Pamięci im. Jerzego Polaka

We wtorek, 31 sierpnia odbyły się w Jaśle uroczystości związane z 41. rocznicą powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Organizatorami wydarzenia była NSZZ „Solidarność” Region Podkarpacie Oddział w Jaśle, Stowarzyszenie Solidarni w Jaśle, Starostwo Powiatowe w Jaśle, Parafia Św. Stanisława BM w Jaśle oraz Zespół Szkół nr 4 w Jaśle.

Przed rozpoczęciem uroczystości przy tablicy na grobie matki działacza jasielskiej „Solidarności” Jerzego Polaka zebrali się jego najbliżsi. Jerzy Polak zmarł po długotrwałej chorobie 15 maja br. w swoim domu w Greenwich.  Wśród obecnych była jego córka Aleksandra Polak – Jackson oraz siostry Irena Florczyk i Maria Kalita z rodzinami. Złożono kwiaty, zapalono znicze i odmówiono modlitwę w intencji zmarłego, wszystkich bohaterów „Solidarności” i Ojczyzny.

Izba Pamięci im. Jerzego Polaka

Spotkanie odbyło się w Sali Zespołu Szkół nr 4 w Jaśle, gdzie znajduje się również Izba Pamięci NSZZ „Solidarność” im. Jerzego Polaka.

Uroczystości rozpoczął Starosta Jasielski Adam Pawluś, który przedstawił zaproszonych gości i podziękował wszystkim zaangażowanym w realizację tego przedsięwzięcia.

– Stowarzyszenie Solidarni w Jaśle jest inicjatorem przedsięwzięcia, jakim jest Izba Pamięci im. Jerzego Polaka. (…) Cieszę się, że po wielu próbach udało się utworzyć w Jaśle miejsce, gdzie zgromadzone zostaną pamiątki związane z powstaniem i działaniem tego ruchu. Miejsce to jest poświęcone wydarzeniom, dzięki którym w Jaśle i w powiecie jasielskim zakończył się PRL. – mówił Starosta

– Jestem dumny, że spotykamy się dzisiaj, aby uroczyście otworzyć to miejsce, bowiem dzięki wielkiemu sercu i pracy udało się ocalić od zapomnienia jakże ważną cześć polskiej drogi do wolności. Cieszy mnie również fakt, że miejsce to zostało nazwane imieniem naszego kolegi Jerzego Polaka – działacza „Solidarności”, który niedawno od nas odszedł. Mimo, że od 1988 roku mieszkał w USA sercem był z nami angażując się w życie Polski i Polonii.

Adam Pawluś wspominał swoją znajomość z Jerzym Polakiem, jego rolę w opozycji i późniejsze zaangażowanie w życie amerykańskiej Polonii.

– W strukturach jasielskiej, podziemnej „Solidarności” zajmował się dokumentacją fotograficzną podejmowanych działań. Kierował podziemną pracownią fotograficzną, która znajdowała się w podziemiach Kołtakówki.

Jerzy Polak – Syn Narodu Polskiego

Podczas spotkania głos zabrała córka Jerzego Polaka – Aleksandra Polak – Jackson.

– W imieniu własnym, swojej mamy, siostry i brata pragnę podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do upamiętnienia mojego taty w ten szczególny sposób. Dziękuję pomysłodawcy tego spotkania Panu Rozenbeigerowi oraz członkom Stowarzyszenia Solidarni w Jaśle.

Pani Aleksandra podkreśliła, że Polska była dla jej ojca pierwszą ojczyzną i zawsze interesowało go to, co dzieje się w jego rodzinnym mieście Jaśle. Starał się utrwalać pamięć o „Solidarności” organizując w Stanach Zjednoczonych liczne wystawy, w tym jedną wspólnie z nią na Uniwersytecie w Bostonie.

Sprawy Polski nigdy nie były mu obce. Podczas wizyty prezydenta Andrzeja Dudy w USA był w grupie przedstawicieli amerykańskiej Polonii, która go powitała. Towarzyszył mu również podczas spotkań wyborczych w Warszawie.

Opisywała jak emocjonalnie przeżywał każdą wizytę u swoich licznych przyjaciół w Polsce i jak bardzo był szczęśliwy, kiedy odebrał z polskiego konsulatu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Chciał, żeby na tablicy na grobie, w którym pochowana jest jego ukochana mama była o nim wzmianka. Zależało mu na słowach Syn Narodu Polskiego i jego wola została spełniona.  

List Jerzego Polaka

Prezes Zarządu Stowarzyszenia Solidarni w Jaśle Kazimierz Rozenbeiger przedstawił krótko eksponaty znajdujące się w Izbie Pamięci i podziękował tym, którzy przyczynili się do jej powstania.

– Wszystkim którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do powstania Izby, a w szczególności Panu Staroście Adamowi Pawlusiowi i dyrektorowi Roberowi Niemcowi, z całego serca dziękujemy.

Prezes Kazimierz Rozenbeiger odczytał fragmenty listu, nadesłanego w 2018 r. przez śp. Jerzego Polaka, które do tej pory pozostają aktualne.

Bardzo mnie cieszy, że obecny rząd realizuje tę socjalną część programu pierwszej „Solidarności”. Tej czarno-białej, jak na moich zdjęciach z lat 80-tych. Moim przesłaniem, jako fotografa „Solidarności” było ocalić od zapomnienia jak największą ilość ludzi i zdarzeń mających związek ze społecznym i solidarnościowym ruchem oporu przed totalitarnym, prosowieckim władzom komunistycznym. Wiedziałem wtedy i dzisiaj z perspektywy czasu zauważam, że nasza sytuacja polityczna i nasz los zależy przede wszystkim od nas. Od milionów, którzy swoją masą, liczebnością i siłą, wiarą mogą wprowadzać dużo dobrych zmian. To my, zwykli ludzie swoim działaniem i siłą wiary zwyciężyliśmy zło, jakim był totalitarny system (…). To miliony ludzi są bohaterami tamtych czasów.

Przyszłe pokolenia nie mogą zapomnieć

Zastępca Przewodniczącego Komisji Krajowej i przewodniczącego Zarządu Regionu Podkarpacie NSZZ „Solidarność” Tadeusz Majchrowicz przypomniał ogromną rolę Kościoła w kształtowaniu się ruchu „Solidarności”. To dzięki słowom Ojca Świętego Jana Pawła II Polacy poczuli w sobie ogromną wiarę i siłę. Nic nie zdołało zdławić tej siły i dlatego należy pielęgnować wiedzę o tamtych wydarzeniach i przekazywać ją młodemu pokoleniu.

Niestety, czego dowiodło badanie IPN, zaledwie 5% młodego pokolenia młodzieży licealnej wie o tym, co wydarzyło się w Gdańsku w roku 80-tym. To jest zatrważające i nic dziwnego, że teraz w Gdańsku niedługo zamiast flag „Solidarności” będą wisiały tęczowe flagi i flagi Unii Europejskiej. Ta wiedza jest istotna dla przyszłości Polski i przyszłych pokoleń.

– To jest niezwykle cenna inicjatywa, że tutaj, w tym miejscu, w jasielskim Ekonomiku młode pokolenie będzie mogło przyjść, zobaczyć, przeczytać i zapoznać się z tym, co działo się w roku 80-tym. 

Zauważył, że to już trzecie pokolenie Polaków, dla którego tamte lata to odległa historia, dlatego trzeba jej nauczać i nieustannie o niej przypominać.  

„Solidarność” i pamięć

O swoich wspomnieniach związanych z śp. Jerzym Polakiem, w sposób wyjątkowo trafiający do serca, opowiedziała Senator RP Alicja Zając.

Pani Senator znała go jeszcze z lat szkolnych i zapamiętała tak jak wyglądał na starych zdjęciach, (…) jako bardzo szczupłego, wesołego chłopca. Dzisiaj nie tylko łączy nas „Solidarność”, ale łączy nas też osoba Jurka i pamięć o tych, których widzimy na zdjęciach, a których tak wielu już nie ma – dodała.

Alicja Zając zwróciła się do córki zmarłego opozycjonisty dziękując za jej obecność – to, że Pani jest tutaj obecna Pani Aleksandro to jest tak (…) jakby on by był z nami. Bo przecież był tak niedawno… Serdecznie się uściskaliśmy, ale nie wiedzieliśmy, że to było nasze ostatnie spotkanie. 

Na koniec podziękowała także Stowarzyszeniu Solidarni w Jaśle, za wszystkie patriotyczne spotkania i dyrektorowi Robertowi Niemcowi, który jak powiedziała jest niezwykle wrażliwy i czuły na Polskę, na Jasło i na młode pokolenie.

Jako ostatnia głos zabrała Poseł na Sejm RP Maria Kurowska, która również podzieliła się swoimi wspomnieniami z okresu Solidarności.

– To były piękne czasy! Czasy walki o wartości. Kiedyś cieszyliśmy się, że coś możemy zmieniać w naszej Polsce, nie mówiąc o późniejszych latach, które mimo, że były bardzo trudne, były pięknymi latami. Bo to była walka o wartości! 

Po zakończeniu spotkania odbyło się uroczyste poświęcenie Izby Pamięci im. Jerzego Polaka, po którym uczestnicy udali się na mszę w kościele Św. Stanisława BM w Jaśle.

Po Mszy Świętej złożono kwiaty pod tablicą błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki. Uroczystości zakończyły się śpiewaniem hymnu i pieśni patriotycznych.

Ponownie zabrał głos Tadeusz Majchrowicz, który w imieniu swoim i NSZZ „Solidarność” podziękował wszystkim za wspólną modlitwę.

– Dziękuję kapłanom tak licznie zgromadzonym przy ołtarzu Pańskim, dziękuję pocztom sztandarowym „Solidarności” Zakładu Gazowniczego w Jaśle. Dziękuję organizatorom tej pierwszej części naszego dzisiejszego świętowania, a więc Stowarzyszeniu „Solidarni w Jaśle”, Staroście Jasielskiemu Adamowi Pawlusiowi, za to, że mogliśmy dziś upamiętnić postać Jurka Polaka poświęcając Izbę Pamięci właśnie jego imieniem.

Zwrócił uwagę, że w tym roku przypada nie tylko 41. rocznica podpisania porozumień sierpniowych, ale również 40. rocznica ukazania się tygodnika „Solidarność”. – Moje pokolenie pamięta jak do kiosku ustawiały się kolejki, żeby móc poczytać tego prawdziwego słowa, tego słowa prawdy. Kolejny raz został nadany tytuł Człowieka Roku Tygodnika Solidarność. W tym roku tym bohaterem był Andrzej Rozpłochowski, legendarny lider Solidarności, który był skazany na emigrację i wiele lat spędził w Stanach Zjednoczonych. Teraz kiedy wrócił do Polski doczekał się tego momentu, że został uhonorowany tym tytułem.

Przypomniał także o 40. Rocznicy pierwszego Krajowego Zjazdu Delegatów „Solidarności”.  – To był zjazd po którym nastąpił istny przełom, wspominane posłanie do ludzi pracy Polski Wschodniej, ale też uchwała programowa.

Samorządna Rzeczpospolita

Tadeusz Majchrowicz podkreślił, że gdyby nie „Solidarność” nie było by samorządu terytorialnego, w takiej formie w jakiej teraz funkcjonuje. Wyraził przy tym żal, że samorząd który odrodził się dzięki Solidarności zapomina o jej ludziach.

– Muszę w tym miejscu powiedzieć rzecz, która jest dla nas rzeczą smutną. (…) Niepowstał by samorząd terytorialny w Polsce, nie odrodziłby się gdyby nie „Solidarność”, gdyby nie uchwała programowa „Solidarności”. (…) dzięki parlamentarzystom, dzięki polskiemu parlamentowi udało się, że ci ludzie, wielu zapomnianych ludzi, może otrzymywać dodatek do bardzo często skromnej emerytury.

– My jako „Solidarność’ 5 grudnia 2020 r. zwróciliśmy się do wszystkich samorządów, gdzie są płatne miejsca parkingowe, aby samorząd podjął decyzję i ci nasi bohaterowie, działacze opozycji antykomunistycznej, mogli zaparkować za darmo przyjeżdżając do lekarza, do apteki, czy do urzędu. (…) żaden z samorządów nie odpowiedział na nasz apel. (…) to jest proszę Państwa w roku 40-lecia pierwszego zjazdu „Solidarności” dla nas rzecz bardzo smutna, że samorząd który się odrodził dzięki „Solidarności” zapomina o ludziach „Solidarności”, zapomina o tych dzięki którym może teraz funkcjonować i stanowić sam o własnym mieście.   

Tadeusz Majchrowicz przypomniał, że w tym roku przypada także 40. Rocznica Stanu Wojennego. – Jestem przekonany, że spotkamy się tutaj, w bastionie jasielskiej solidarności na Mszy Świętej (…) w dniu 13 grudnia, aby oddać hołd tym, którzy oddali życie, a to nie tylko 9-ciu z kopalni Wujek. (…) to również wielu księży męczenników. Zachęcam do tego, żebyśmy 13 grudnia spotkali się w swoich świątyniach i oddali hołd tym ludziom, którzy wtedy, kiedy odwaga była w cenie nie bali się, aby podnieść się z kolan i aby walczyć o to, żebyśmy mogli żyć w wolnym, demokratycznym państwie.

Niezrealizowane postulaty „Solidarności”

– Proszę Państwa, dla „Solidarności” takim dekalogiem do realizacji są postulaty sierpnia i po 41 latach trzeba powiedzieć, że nie wszystkie jeszcze udało się zrealizować. (…) dzięki Panu Prezydentowi, dzięki jego inicjatywie udało się zrealizować jeden z pierwszych postulatów mówiący o pluralizmie związkowym. Dopiero nie tak dawno została przyjęta i podpisana ustawa, która daje możliwość organizowania się także w związek „Solidarność” pracownikom i funkcjonariuszom służby więziennej, straży granicznej i policji. Straż pożarna miała ten przywilej już wcześniej.

Mówiąc o tym postulacie nie sposób zapomnieć o tych ludziach, którzy teraz strzegą naszej granicy, a są obrażani przez tych, którzy mienią się liderami, ikonami roku 80-tego, jak choćby niedawno słyszeliśmy znów Frasyniuka

Tadeusz Majchrowicz

(…) jeden z postulatów sierpniowych mówił o emeryturach. Dzięki panu Prezydentowi ta haniebna ustawa poprzedniej władzy została odwrócona i przywrócony został ponownie wiek emerytalny 60 lat dla kobiet  i 65 dla mężczyzn, ale to jest połowa tego naszego postulatu. Drugą część stanowią emerytury stażowe. W postulacie czternastym wpisywaliśmy (..), żeby pracownik, który ma określony staż pracy (…) mógł przejść na emeryturę. Dlatego podjęliśmy inicjatywę obywatelską, zbieramy w tej chwili podpisy pod tym projektem dotyczącym emerytur stażowych.

Tadeusz Majchrowicz podkreślił, że „Solidarność”: była, jest i będzie jeszcze długo potrzebna. Na koniec raz jeszcze podziękował wszystkim za kwiaty, modlitwę i za inicjatywę otwarcia Izby Pamięci im. Jerzego Polaka.

– Kłaniam się wszystkim tym, którzy w roku 80-tym pomimo zapewne wewnętrznego strachu nie bali się, aby powstać. Aby walczyć o wolną Polskę. (…) to oczywiście by się nie udało (…) gdyby nie Kościół katolicki. Proszę Państwa, gdyby nie było takich miejsc jak mały kościółek w Jaśle, jak Fara w Sanoku, jak Ojcowie Kapucyni w Krośnie i można by wymieniać te wszystkie świątynie, nie byłoby nas, nie byłoby „Solidarności”. Dlatego to bardzo przykre, kiedy często nasi ludzie obojętnie patrzą jak jest deptane imię Kościoła.

– Zapominamy o tym, co mówił Ojciec Święty Jan Paweł II – „brońcie Krzyża, bo tylko pod tym Krzyżem, tylko pod tym znakiem, Polska jest Polską, a Polak Polakiem. – zakończył.   

Zobacz fotorelację z Dnia Wolności i Solidarności w Jaśle

W obchodach udział wzięli: Kanclerz Kurii Rzeszowskiej – ks. dr Piotr Steczkowski, ks. Dziekan Zbigniew Irzyk, ks. Proboszcz Tadeusz Paszek, kapelan Jasielskiej „Solidarności” – ks. dr Stanisław Marczak, ks. Adam Podolski, Aleksandra Polak – Jackson – córka Jerzego Polaka, Irena Florczyk i Maria Kalita z rodzinami – siostry Jerzego Polaka, Senator RP Alicja Zając, Poseł na Sejm RP Maria Kurowska, Poseł do PE Bogdan Rzońca reprezentowany przez Kamilę Cholewiak-Kiczek, Przewodniczący Rady Miejskiej Jasła Henryk Rak, Burmistrz Miasta Jasła Ryszard Pabian, Zastępca Przewodniczącego Komisji Krajowej i przewodniczącego Zarządu Regionu Podkarpacie NSZZ „Solidarność” Tadeusz Majchrowicz, Przewodniczący Oddziału w Jaśle Delegatury Regionu Podkarpacie NSZZ „Solidarność” Paweł Pietrusza oraz Prezes Zarządu Stowarzyszenia „Solidarni w Jaśle” Kazimierz Rozenbeiger.